Telefonun ekranında beliren tek bir bildirim…

“Şimdi gir, kazancını katla!”

Bir tıkla başlıyor hikâye. Önce eğlence, sonra alışkanlık, ardından bağımlılık. Çevrim içi kumar, 7/24 erişilebilir olması ve yüksek ödül vaadiyle dünyanın en hızlı yayılan dijital bağımlılık türlerinden biri haline geldi.

Bilim Ne Diyor?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kumar bağımlılığını, “kontrol kaybı ile seyreden, süreklilik gösteren ve kişinin sosyal, mesleki, finansal yaşamını bozan bir zihinsel sağlık sorunu” olarak tanımlar.

Nörobilim araştırmaları gösteriyor ki, kumar sırasında beyinde dopamin (mutluluk hormonu) salgısı tıpkı kokain veya alkol kullanımında olduğu gibi artar. Bu dopamin dalgalanmaları beynin “ödül sistemi” ni bozar; kişi, kaybını telafi etmek ya da o heyecanı tekrar yaşamak için tekrar tekrar oyuna döner.

Neden Bu Kadar Tehlikeli?

• Kolay erişim: Evden, işten, hatta toplu taşımada tek tuşla ulaşılabilir.

• Oyunlaştırma taktikleri: Renkler, ses efektleri ve “yaklaştın” hissi yaratan sistemler

bağımlılığı pekiştirir.

• Maddi ve sosyal yıkım: Borç, iş kaybı, aile içi çatışmalar ve yalnızlaşma sık görülür.

• Psikolojik etkiler: Anksiyete, depresyon, öfke patlamaları, hatta intihar düşünceleri.

Bağımlılığın Belirtileri

• Maddi kayıplara rağmen oynamaya devam etmek

• Kumar oynamak için borç alma veya yalan söyleme

• Günün büyük kısmını kumar düşünerek geçirmek

• Duygusal boşluğu veya stresi kumarla gidermeye çalışmak

• İş, okul veya sosyal hayatın bozulmasıKurtulmak Mümkün mü?

Evet. Bilimsel çalışmalar, doğru müdahalelerle bağımlılık döngüsünün kırılabileceğini

gösteriyor.

1. Farkındalık ve Kabul

Bağımlılığın ilk adımı, “sorunum yok” inkârından çıkmak. Kişinin bu davranışın hayatına verdiği zararı net olarak görmesi gerekir. Günlük kayıpları, harcanan zamanı ve duygusal durum değişimlerini yazmak farkındalığı artırır.

2. Mali Önlemler

• Kumar sitelerine ödeme yöntemlerini kapatmak

• Banka ve kredi kartı limitlerini düşürmek

• Aile veya güvendiği biriyle ortak hesap kontrolü yapmak

3. Dijital Engeller

• Kumar sitelerini engelleyen yazılımlar (ör. Gamban, BetBlocker)

• Telefon ve bilgisayarda bu uygulamaları kaldırmak

• Sosyal medya reklamlarında kumar içeriklerini engellemek

4. Profesyonel Destek

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kişinin düşünce-davranış döngüsünü değiştirir.

• Grup Terapileri / GA (Gamblers Anonymous): Paylaşım ve destek ortamı sunar.

• Psikiyatri desteği: Gerekirse ilaç tedavisi.

5. Alternatif Dopamin KaynaklarıKumarın verdiği heyecan yerine spor, müzik, gönüllü projeler veya macera sporları gibi güvenli ve sağlıklı aktiviteler tercih edilebilir.

6. Destek Sistemi

Aile ve arkadaşların desteği kritik. Çevrenin yargılamak yerine anlayış ve takip sağlaması, sürecin başarı şansını artırır.

Unutulmaması Gereken : Çevrim içi kumar, “şans” oyunu değildir; algoritmaların yönettiği, uzun vadede sadece sistemin kazandığı bir düzenektir. Gerçek zafer, bu döngüye hiç girmemek ya da girdiysek çıkabilmektir.

Unutmayın, kaybettikleriniz sadece paranız değil; zamanınız, huzurunuz ve geleceğiniz olabilir.

Psikolog Hülya Çolakoğlu