Psikologlar, kahve falı baktırma davranışının yalnızca geleceği öğrenme merakından ibaret olmadığını, aslında belirsizlikle başa çıkma, kontrol hissi kazanma ve duygusal destek arayışının bir yansıması olduğunu belirtiyor.
‘’Belirsizlikle başa çıkma yöntemi’’
İnsan zihni belirsizliğe tahammül etmekte zorlanıyor. Geleceğe dair net bir bilgiye sahip olamamak, özellikle stresli dönemlerde kaygıyı artırabiliyor. Kahve falı, kişiye bu noktada bir “öngörü” sunarak geçici bir rahatlama hissi yaratıyor. Uzmanlara göre bu, falın bir tür psikolojik savunma mekanizması haline geldiğini gösteriyor.
‘’Kontrol duygusunu yeniden kazanmak’’
Fal baktıran birçok kişi, yaşamındaki olayların sadece tesadüf olmadığını düşünmek istiyor. Fal yorumları, kişiye hayatı üzerinde dolaylı bir kontrol hissi kazandırıyor. Bu durumun özellikle ilişki, iş veya sınav gibi belirsizlik dönemlerinde daha sık ortaya çıktığı belirtiliyor.
‘’Duygusal destek ve onay arayışı’’
Uzmanlar, fal baktırma eyleminin bir yönüyle de duygusal destek arayışı olduğunu vurguluyor. Kişiler çoğu zaman zaten hissettikleri veya düşündükleri bir şeyi “başkasının ağzından duymak” istiyor. Bu da falcının bazen bir dinleyici, hatta psikolojik danışman rolü üstlenmesine neden oluyor.
‘’Sosyal bir ritüel haline geldi’’
Kahve falı, Türkiye’de yalnızca bir inanç değil, aynı zamanda bir sosyalleşme aracı haline gelmiş durumda. Arkadaşlarla kahve içip fal bakmak, sohbet etmek, dertleşmek artık kültürel bir alışkanlık. Uzmanlara göre bu yönüyle fal, insanların duygusal bağ kurma ve paylaşma ihtiyacını da karşılıyor.
Anket: her 3 kişiden 2’si fal baktırıyor
Marmaris’te 18 yaş üzeri 300 kişiyle yapılan bir ankette, katılımcıların yüzde 67’si en az bir kez kahve falı baktırdığını söyledi.
Katılımcıların yüzde 42’si “meraktan”, yüzde 28’i “moral bulmak için”, yüzde 17’si “geleceği öğrenme isteğiyle”, yüzde 13’ü ise “arkadaş ortamında eğlence amaçlı” fal baktırdığını belirtti.
Anket sonuçlarına göre, kadınların fal baktırma oranı erkeklere göre iki kat daha yüksek çıkarken, genç yaş grubunda “eğlence ve sohbet” gerekçesi ön plana çıktı.
Uzman uyarıyor: “fal, geçici bir rahatlama sağlar ama çözüm değildir”
Uzman Psikolog Merve Uçar, kahve falının kişiye kısa süreli bir güven duygusu sağladığını ancak uzun vadede içsel sorunları çözmediğini vurguladı.
Uçar, “İnsan zihni belirsizliği sevmez. Fal bu belirsizliği bir süreliğine giderir ama kalıcı huzur, içsel farkındalıkla mümkündür. Falı tamamen reddetmek yerine, onu bir eğlence veya paylaşım alanı olarak görmek daha sağlıklı olur.” dedi.
“fal değil, farkındalık arayışı”
Uzmanlara göre kahve falı baktırmak, irrasyonel bir davranış gibi görünse de aslında rasyonel psikolojik ihtiyaçlara dayanıyor.
Belirsizlikle başa çıkmak, kontrol hissi kazanmak, onay ve destek aramak, sosyalleşmek ve kendini tanımak gibi sebepler, fal baktırma davranışının temelinde yer alıyor.