Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun, turizm ve otelcilik sektöründe konaklayan kişilerden kimlik fotokopisi alınması hakkındaki ilke kararı, 09.12.2025 tarihinde Resmi Gazete yayımlandı. Karara göre kimlik fotokopisi alınmayacak ve bu vakte kadar alınanlarda mevzuata uygun bir şekilde imha edilecek. Peki bu ilke kararına nasıl gelindi, öncesinde durum neydi?

Yasanın uygulama gücü.

"O da sizi korumaz, sizi yasa korur" diye reklamlar vardı, hatırlayanlar vardır. Reklamı internette bulmak pek kolay değil, ancak kamu spotunun ilk örneklerinden olduğu için akıllarda yer etmişti.

“Sizi yasa korur!” Öyle mi peki gerçekten, bir yasanın sadece var olması bizi korur mu? Yoksa bir yasanın ilgilileri koruması için uygulanması mı gerekir? Elbette ki uygulanması gerekir, yasaların ilgilileri koruması, yasanın uygulama gücünden gelir.

2016 yılında kişisel verilere ilişkin bir yasa hayatımıza girdi: Kişisel Verilerin Korunması Kanunu. Kanunun nisan 2016 yılında Resmi Gazetede yayımlanmasından bu yana birçok konu tartışıldı ve halen daha tartışılmaya devam ediyor.

Örneğin insan kaynakları departmanın işe alımlarda adli sicil belgesini isteyip istemeyecekleri uzun süre konuşuldu. Kanunun yürürlüğe girmesinden bu yana neredeyse 10 yıl oldu ancak bu hususlar tartışılmaya devam ediyor. Benzer bir durum, turizm ve otelcilik sektöründe, konaklayan kişilerden kimlik fotokopisinin alınıp alınmayacağı konusunda da yaşanıyor.

Veri minimizasyonu ilkesi, kişisel verilerin korunması hukukunun ruhunda var!

Kanunların, yönetmeliklerin ve diğer düzenlemelerin yanı sıra hukukta bir de ilkeler var. Örneğin kişisel verilerin korunması hukukunda, veri minimizasyonu ilkesi var. Özetle, “gereğinden fazla” veriyi işleyemezsin diyor. Gereğinden fazla olmasını nasıl anlayacağız? Elbette ki verinin işlenme amacına göre. Veriyi hangi amaçla işliyorsan o amacın gerektirdiği kadar veriyi işleyebilirsin, anlamına geliyor. “Lüzumsuzsa işleme” diye özetleyebiliriz.

Turizm ve Otelcilik Sektöründe, Konaklayanlardan Kimlik Fotokopisi Alma Karmaşası!

Aslında kimlik fotokopisi alma konusu, veri minimizasyonu ilkesi ile çözülebilen bir konuydu. Nasıl mı?

Kimlik Bildirme Kanunu’na göre turizm ve otelcilik sektöründe faaliyet gösterenler, konaklayan kişilerin kimlik ve geliş-gidiş kayıtlarını tutmak zorunda. Bunu sağlamak için kimlik bilgisini teyit etme amaçlı kimlik belgesini istemek ve bakıp kontrol etmek de olağan bir uygulama. Ancak bu sorumluluğu yerine getirmek için kimlik belgesinin fotokopisi alıp saklamaya gerek yok. Ne demiştik, gereğinden fazla ise veriyi işlenmeyecek.

Kanun yürürlüğe girdiğinden bu yana turizm ve otelcilik sektöründe kimlik fotokopisinin alınıp alınmayacağı konusunda neredeyse bir fikir birliği var. Mevzuatın yanı sıra, veri minimizasyonu ilkesinden yola çıkarak değerlendirmek bu sonuca varmak için yeterli. Peki Kişisel Verileri Koruma Kurulunun bu konudaki ilke kararı ne anlama geliyor?

Şikayet ve İhbar Eden Sayısı Artınca İlke Kararı Alındı!

Karayolun birçok kişi hız sınırı aşmıştı ama radara yakalananlara ceza kesildi diye düşünebiliriz. Kimlik fotokopisinin alınmaması gerekiyordu ancak bir şikayet veya inceleme olmadığı sürece bu kurala dikkat etmeyenlerin sayısı da oldukça fazlaydı. İşte bu nedenle Kurula o kadar çok şikayet ve ihbar gitmiş ki Kurul, ilke kararı aldı. Şikayet ve ihbarlar, hukuka aykırılıkların tespiti, değerlendirilmesi ve tartışılması için bir alan oluşturuyor.

Kurul Kararında, “Turizm ve otelcilik alanında hizmet veren veri sorumluları tarafından, konaklama yerlerinde misafir edilen kişilerden T.C. kimlik belgesi fotokopisi alınması uygulamasına son verilmesi, İlke Kararının yayımlanmasından önce konaklama amacıyla hizmet alan ilgili kişilere ait T.C. Kimlik Belgesi fotokopilerini kayıt altına alan veri sorumlularının bu nitelikteki belgeleri Kanun’un 7 nci maddesine uygun olarak imha etmesi gerektiği” belirtiliyor.

Böylelikle, teoride ve yasada çoğunluk tarafından kabul edilen ama uygulanmasında güçlük yaşanan bir konu karara bağlanmış oldu. İdari para cezaları ile karşılaşma istemeyenlerin bu konuya dikkat etmeleri gerekir.

Yasanın gücü uygulanmasından geliyorsa, uygulanmasına yönelik bir talep de olmalı. Aksi halde yasalar sadece yürürlüğe girer, uygulamaya girmez. O da sizi korumaz, sizi uygulanan yasa korur!