İlk yazımızda, son zamanlarda vergi incelemelerinin sayısının arttığından bahsetmiştik. İkinci yazımızda ise vergi incelemesinde kim neyi ispatlayacak konusuna değinmiştik. Bu yazımızda ise vergi inceleme sürecinin nasıl sonlandığını inceliyoruz.

Son yazımızı Danıştay’ın bir kararına değinerek bitirmiştik. Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu 30.04.2025 tarih, 2023/507 E. ve 2025/327 K. sayılı kararında yeterli karşıt inceleme yapmadan, satış sözleşmelerini yeteri kadar incelemeden yapılan vergi incelemesine dayanan cezaları iptal etti. Bu zaten olması gereken değil mi diyebilirsiniz, ancak bu kararın önemi şurada: İncelenen mükellefin sattığı araçlar, alış tutarından da düşük bir fiyata satılmış ancak salt bu tespit vergi cezası için yeterli değil diyor Danıştay.

Karara konu olayda incelemede yapılan tespit şöyle:

“Olayda vergi inceleme raporunda davacı tarafından ithalat yoluyla ve dahilde satın alma yoluyla iktisap edilen araçların, ithalde alınan katma değer vergisi matrahından ve yevmiye defterine kaydedilen maliyet bedelinden daha düşük bir bedelle zararına satıldığı tespit edilmiş ve bu araçların satışından zarar edilmesinin iktisadi ve ticari icaplara uygun düşmediğinin kabulüyle bu araçların satış bedelleri Vergi Usul Kanunu'nun 267. maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen "maliyet bedeli esasına’ göre belirlenerek matrah farkı bulunmuştur.”

İşte bu yetmez, alıcıları da incelemeliydin diyor yargı. “Zararına satış var, o zaman bu satış fiyatları gerçek değil” diye ön kabulle vergi cezası kesilemez. Benzer şekilde, nakit satışların az gözüküyor, sana ceza yazıyorum denilemez! Kime göre neye göre az olduğu belirlenmeli ve sektör ortalamasından ayrışan durumlar karşıt incelemelerle ortaya konulmalıdır. Yoksa kesilen cezaları karşı dava açıldığında, mahkeme cezayı iptal edebilir.

Vergi incelemesindeki haklarımıza konusuna yakından bakalım. Sondan başa doğru ilerleyelim. Vergi incelemesi tamamlanmadan mükellef hakkında ceza kesilemez. İnceleme tamamlanacak, rapor düzenlenecek, inceleme raporu, rapor değerlendirme kurulunda geçecek, rapor vergi dairesine gönderilecek, uzlaşma talebi/imkanı varsa önce “tarhiyat öncesi uzlaşma” toplantısı yapılacak (burada tebligat süreçleri de var), uzlaşma vaki olmazsa tutanak düzenlenip bu durum mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine bildirilecek, vergi dairesi de vergi ceza ihbarnamesini düzenleyip mükellefe tebliğ edecek. Vergi dairesinin ve vergi müfettişinin iş yoğunluğuna göre değişmekle birlikte bu usul aylar sürmektedir.

Vergi ceza ihbarnamesi size tebliğ edildi diyelim, bu vergi ve cezaların hemen ödenmesi gerektiği anlamına gelmez. 30 günlük dava açma süresi içerisinde, yargıya başvurursanız vergi ve cezaları tahakkuk etmez. Mahkeme karar verinceye kadar ödeme yapmanız gerekmez. Bunun önemi ise şurada, nakit akışınızı buna göre planlayabilirsiniz. Eğer vergi incelemesinde hukuka aykırılık olduğunu düşüyorsanız ve bunu ortaya koyabilirseniz, mahkeme vergi ceza ihbarnamesinin iptaline karar verebilir.

Hakkınızda vergi incelemesi başlatıldığına ilişkin tebligat geldiği zaman yapılması gereken ilk şey muhasebeciniz ile görüşmektedir. İnceleme esnasında hukuki destek de alabilirsiniz. İnceleme sonucunda dava açın ya da açmayın ancak inceleme sürecinde muhasebecinizden destek almanız gerekmesi halinde avukatınızla görüşmeniz çok önemlidir. Hatırlamakta fayda var, her vergi incelemesin dayanak iş emri olur ve kapsam ve süresi belirlenir. Kapsam ve süreyi aşan vergi incelemesine dayanan cezalar hukuka aykırı olur.